Jako początek realizacji hasła o jego powstanie było otwarcie na cztery godziny, od 16:00 do 20:00, celi numer 6 w budynku przy ul. Warszawskiej 5A. W dawnej katowni Gestapo/UB, ściany z czerwonej cegły pokryte są wyrytymi gwoźdźmi inskrypcjami więźniów - "Cela więzienna to żywy grób" - to jedno z nich.
W czasie II wojny światowej mieścił się tutaj areszt śledczy Gestapo, a od roku 1944 do 1956 siedziba Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. W piwnicach budynku znajdują się oryginalne cele i drzwi z judaszami, na ścianach zachowały się oryginalne inskrypcje więźniów, m.in. Żołnierzy Wyklętych z AK, WiN i NSZ. Cel jest sześć i jeden karcer. W przyszłości, w zamierzeniach jest, by zostały udostępnione dla zwiedzających wszystkie pomieszczenia, a w mieszkaniach na parterze były zorganizowane wystawy czasowe.
- Otwarciem celi nr 6 do zwiedzania rozpoczynamy proces tworzenia Muzeum Żołnierzy Wyklętych, Miejsce Pamięci Ofiar Gestapo i Urzędu Bezpieczeństwa w Radzyniu Podlaskim. Placówka będzie funkcjonowała w strukturze Radzyńskiego Ośrodka Kultury – zapowiedział burmistrz Jerzy Rębek.
Poinformował również, że trwają rozmowy na temat opuszczenia budynku przez rodziny tam mieszkające. Jedna z nich wyprowadziła się już z mieszkania, druga ma taki zamiar.
- Ten proces odbywa się stopniowo i polubownie, nie chcemy nikogo zmuszać do przenosin - zapewniał.
Pomysłodawcą upamiętnienia w ten sposób pamięci ofiar nieludzkich reżymów był prof. Dariusz Magier.
Można sięgnąć do szczegółowego opisu
- Źródła historyczne podają, że w katowni UB mogło być przetrzymywanych ok. 500 więźniów. Proces by zidentyfikować hasła, nazwiska z murów z konkretnymi biogramami i zdjęciami jest trudny, ale prowadzimy badania w tym kierunku - oznajmił i przypomniał, że w roku 2014 realizował projekt wspólnie z Pawłem Żochowskim na zlecenie Radzyńskiego Stowarzyszenia Inicjatyw Lokalnych, którego efektem jest wydawnictwo zatytułowane "Areszt Urzędu Bezpieczeństwa w Radzyniu Podlaskim". W spisie treści czytelnik odnajdzie takie działy jak: Okres nazistowski (1939-1944), Okres sowiecki (1944-1956), Opis aresztu, Inskrypcje, Więźniowie, Dokumentacja fotograficzna. Publikacja zawiera też wykaz Żołnierzy Wyklętych powiatu radzyńskiego, którzy przeszli przez ubecką katownię oraz – oczywiście – zdjęcia inskrypcji wyrytych przez więźniów.
To dopiero początek badań nad tym miejscem, nieodzowne są dalsze prace, również konserwatorskie. Projekt był współfinansowany ze środków Powiatu Radzyńskiego i Spółdzielczej Mleczarni "Spomlek". Publikacja ma formę cyfrową. Można się z nią zapoznać na stronie Bialskiej Biblioteki Cyfrowej.
