- Wohyń to miasto z niezwykłą historią, której istotnym wymiarem jest lokalizacja na pograniczu. W wymiarze przestrzennym Wohyń był usytuowany na obszarze przejściowym pomiędzy Koroną Polską i Wielkim Księstwem Litewskim, na linii rozgraniczającej wschodnie granice powiatu mielnickiego w województwie podlaskim i zachodnią granicę powiatu brzeskiego. O przynależności usytuowanego na tzw. trakcie wohyńsko-łomaskim miasta rozstrzygały wielokrotnie powoływane komisje graniczne polsko-litewskie. Miasto było własnością królewską i stanowiło centrum starostwa wohyńskiego. Bezpośrednio po unii litewskiej w 1570 r. wraz z innymi królewszczyznami podlaskimi było lustrowane przez lustratorów królewskich. W 1578 r. starostwo wohyńskie weszło do litewskiej ekonomii brzeskiej, gdzie pozostało do końca XVIII w. Wohyń był usytuowany na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych prowadzących w kierunku Parczewa i Łukowa oraz Kocka - przypomina prof. u. dr hab. Dorota Wereda.
Pracownik Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, która w swoich badaniach zajmuje się dziejami nowożytnymi Rzeczypospolitej, a szczególnie interesuje się dziejami Cerkwi unickiej w XVII-XVIII wieku i działalnością zakonu bazylianów dodaje w okolicznościowym folderze: - Pogranicze etniczne i religijne Wohynia odzwierciedla struktura wyznaniowa jego mieszkańców. Ośrodkiem religijnym ludności ruskiej były co najmniej od połowy XVI w. prawosławne parafie: miejska św. Dymitra i przedmiejska w Bezwoli, nosząca wezwanie św. Nicety. Wkrótce po unii religijnej zawartej w Brześciu w 1596 r. obie parafie stały się częścią wspólnoty unickiej. Parafia cerkiewna w Wohyniu była najbardziej wysuniętym na zachód ośrodkiem cerkwi unickiej dekanatu bialskiego diecezji włodzimiersko-brzeskiej. Dla mieszkańców narodowości polskiej w Wohyniu król Zygmunt I przywilejem z1537 r. powołał parafię rzymskokatolicką. Kościół nosił wezwanie św. Anny. Administracyjnie parafia należała do dekanatu janowskiego rzymskokatolickiej diecezji łuckiej i była usytuowana tuż przy linii granicznej dekanatu łukowskiego diecezji krakowskiej. Ten różnorodne wymiary pogranicza przez ponad 300 lat tworzyły niezwykłą przestrzeń dla rozwoju społeczności Wohynia.
Program uroczystości
10:30 Msza święta w kościele pounickim w Bezwoli p.w. Zmartwychwstania Pańskiego
11:30 Uroczysta sesja Rady Gminy Wohyń w Gminnym Centrum Kultury:
• wystąpienie Ambasadora Litwy w Polsce J.E. Pana Eduardasa Borisovasa
• wykład Pani prof. u. dr hab. Doroty Weredy
• wykład Pana dr Jerzego Ternesa
• wręczenie nagród zwycięzcom konkursu historycznego
pt. „Od Sejmu Wohyńskiego do Unii Lubelskiej”
Na uroczystości zapraszają:
Instytut Bronisława Szlubowskiego Wójt Gminy Wohyń Tomasz Jurkiewicz
Zespół Szkół im. Unitów Podlaskich w Wohyniu
Parafia Św. Anny w Wohyniu
