Gość najbliższego "Spotkania u Hrabiego" to badacz historii najnowszej i specjalista w zakresie dziejów elit komunistycznych, autor uhonorowanej Nagrodą im. Jerzego Giedroycia biografii Romana Zambrowskiego.
Definicja
Określenie "żydokomuna" pojawiło się już w roku 1920, w związku z licznym udziałem Żydów w strukturach władzy bolszewickiej w Rosji, miała wpływ na to także postawa Żydów w czasie wojny polsko-bolszewickiej, gdy w wielu miasteczkach oddziały Armii Czerwonej były witane właśnie przez młodzież żydowską. Żydzi wstępowali do komitetów rewolucyjnych, rewkomów, milicji. Jak zastrzega historyk, tylko część Żydów popierała bolszewików, ale byli tak głośni i widoczni, że powstało powszechne przekonanie o ich masowym poparciu dla bolszewików.
Bramy powitalne dla Armii Czerwonej
Znana jest postawa Żydów podczas wkraczania Armii Czerwonej we wrześniu 1939 r. i w czasie okupacji sowieckiej: stawiali bramy powitalne, niejednokrotnie zdarzały się napaści bojówek na żołnierzy Wojska Polskiego, denuncjacje, zaangażowanie w struktury nowej władzy sowieckiej.
Czasem w cieniu
Żydzi zajmowali się przede wszystkim frontem ideologicznym, pracowali w Wydziałach Propagandy, Prasy, Kultury, Oświaty, Wydziale Zagranicznym, w Wydziale Organizacyjnym i w szkołach partyjnych. Nie byli eksponowani jako I sekretarze wojewódzcy, ale za to jako II sekretarze mieli decydujący wpływ na decyzje.
Jakie były motywy służby Żydów w aparacie bezpieczeństwa?
Z wywiadów przeprowadzonych z emigrantami marca 1968 r. wynika, że były to głównie 4 powody: po pierwsze poparcie dla nowego ustroju, po drugie dyscyplina partyjna, po trzecie chęć zemsty na antykomunistach i antysemitach, czyli motyw odwetu, po czwarte czysta żądza władzy.
Autor przybliży udokumentowane fakty o Żydach w elicie władz komunistycznych w pierwszych latach po II wojnie światowej.
Jak mit o "żydokomunie" pokrywał się z rzeczywistością?
Na podstawie badań historyków można stwierdzić, że "żydokomuna" była po części rzeczywistością w tym sensie, iż udział ilościowy i jakościowy komunistów Żydów w aparacie władzy "Polski Ludowej" był wyjątkowo duży, a w niektórych segmentach (centralny aparat partyjny, bezpieka, propaganda) wręcz dominujący.
- mówi Szumiło.
