Oprócz wyroku sądowego, jednym z narzędzi rozwiązujących spór jest ugoda mediacyjna. Wynikające z mediacji ustalenia mogą być zatwierdzane przez sąd, co zamyka sprawę, a w sytuacji może być podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Narzędzie to jest od wielu lat z pozytywnym rezultatem stosowane nie tylko w sprawach o alimenty, ale i w innych, gdzie strony chcą się porozumieć. Istotą mediacji jest jej dobrowolność, poufność i nieformalność, zaś porozumienie wypracowywane jest z udziałem bezstronnego mediatora. Efektem zakończonej porozumieniem mediacji jest ugoda, która w swojej treści musi być zgodna z obowiązującym porządkiem prawnym.
Mediatora obowiązują zasady: dobrowolności, bezstronności i neutralności, poufności, akceptowalności, bezinteresowności, profesjonalizmu oraz szacunku dla stron.
Wszyscy doskonale wiemy, jak długie, zawiłe i kosztowne potrafią być postępowania sądowe. Zanim sprawa zostanie wprowadzona na wokandę, to niejednokrotnie trwa to kilka lub nawet kilkanaście miesięcy. W sprawach o alimenty jest to szczególnie ważne, bowiem chodzi o zabezpieczenie środków do życia dla dzieci skonfliktowanych rodziców, bądź opiekunów.
W przypadku sprawy o alimenty – mediacja może zostać zrealizowana w trybie przedsądowym – za darmo: przy udziale mediatora w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, bądź też odpłatnie: na podstawie umowy o mediację zawartej z wybranym mediatorem z listy mediatorów dostępnej na stronie internetowej sądu okręgowego.
W przypadku toczącego się już postępowania w sądzie, każda ze stron ma prawo złożyć wniosek o mediacje na dowolnym etapie postępowania i – jeśli obie strony wyrażą zgodę na udział w postępowaniu mediacyjnym – sąd skieruje sprawę do wybranego przez siebie mediatora z listy mediatorów stałych, prowadzonej przez prezesa sądu okręgowego (publikowanej na stronie internetowej sądu). Postępowanie mediacyjne na wniosek sądu jest płatne wg stawek regulowanych przez Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym, co wynosi 1% wartości przedmiotu sporu (w przypadku wniosku o alimenty jest to roczna wartości alimentów, a w przypadku sprawy o podwyższenie alimentów jest to różnica roczna pomiędzy kwotą wnioskowaną i obowiązującą), jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 złotych za całość postępowania mediacyjnego (czyli koszt postępowania mediacyjnego przy alimentach o wartości do 1250 zł/m-c wyniesie 150 zł). Mediator ma także prawo do zwrotu wydatków związanych z prowadzeniem mediacji (np. koszty dojazdów – wg tzw. „kilometrówki”, jeśli dojeżdża do stron, wynajmu pomieszczenia – do 70 zł za posiedzenie i korespondencji – do 30 zł). Jeśli mediator jest płatnikiem VAT, do powyższych kosztów należy doliczyć 23% VAT.
Jakie dokumenty muszą strony przygotować do mediacji w sprawie o alimenty? Są to dowody osobiste, numery pesel dziecka lub dzieci oraz akt urodzenia dziecka lub każdego z niepełnoletnich dzieci. W przypadku dzieci pełnoletnich - to one same występują o mediację wobec rodzica zobowiązanego do alimentów lub pozwem sądowym.
W przypadku postępowania sądowego w sprawie o alimenty należy wyliczyć miesięczne koszty utrzymania dziecka, mając na względzie uzasadnione potrzeby dziecka oraz możliwości majątkowe i zarobkowe rodziców. Kolejnym elementem jaki będziemy musieli w postępowaniu sądowym wykazać, to koszty utrzymania dziecka – zaświadczenia, rachunki, faktury i inne, tj. począwszy od jedzenia, poprzez naukę w przypadku dzieci uczęszczających do szkoły lub przedszkola. Dalsze wydatki to koszty leczenia, ewentualnie dodatkowe zajęcia mające wpływ na rozwój dziecka, koszty wynajmu lub utrzymania mieszkania, o ile strony mieszkają oddzielnie.
Skorzystanie z mediacji wyklucza konieczność przedkładania jakichkolwiek dowodów przed mediatorem, jest szybkie i prowadzone w nieformalnej atmosferze, w pełnej dyskrecji (mediatora obowiązuje tajemnica, nie może być świadkiem w toczącej się sprawie wobec którejkolwiek ze stron). Postępowanie mediacyjne może się toczyć bez udziału pełnomocników stron, co wpływa na ogólne koszty uregulowania sprawy. Wypracowana ugoda podczas mediacji, może zostać złożona do zatwierdzenia przed sądem (co sąd może zrobić szybko na posiedzeniu niejawnym). W takim przypadku ma moc ugody sądowej, o wartości orzeczenia sądowego i staje się tytułem wykonawczym (art. 18313 §2 Kodeksu postępowania cywilnego), dzięki czemu strony zyskują status natychmiastowej wykonalności (w przypadku wyroku jest dodatkowe oczekiwanie na uprawomocnienie) i może być podstawą do sprawnego uruchomienia ewentualnej egzekucji komorniczej, w przypadku uchylania się przez stronę zobowiązaną do wypłacania alimentów.
W przypadku mediacji, to mediator sporządza ugodę, przekazuje ją do akceptacji stronom, a na wniosek stron może wysyłać do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie. Oprócz przyjętej przez strony kwoty alimentów na dziecko lub na dzieci, ugoda regulować powinna precyzyjnie warunki i zasady płatności.
Warto zwrócić uwagę, że w mediacji nie ma strony przegranej, bowiem ugoda jest efektem obustronnie przyjmowanego porozumienia, które zamyka sprawę. Sprzyja to późniejszemu przestrzeganiu zapisanych i zaakceptowanych przez obie strony zasad.
Lokalizacja Punktu Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego w Powiecie Radzyńskim
Starostwo Powiatowe w Radzyniu Podlaskim przy Placu I. Potockiego 1, lokal 2A (parter)
poniedziałek – piątek: 7.30 – 15.30
NIEODPŁATNE PORADNICTWO w Powiecie Radzyńskim świadczone jest (do odwołania) tylko za pomocą środków porozumiewania się na odległość (telefon, poczta elektroniczna lub komunikator internetowy).
Uzyskać poradę można dzwoniąc bezpośrednio do prawnika/doradcy (wykaz prawników/doradców wraz z numerami telefonu dostępny na stronie: https://powiatradzynski.pl/images/pdf/npp/2021/npp-dyzury-2021-adw-2.pdf
Projekt finansowany z budżetu Państwa, realizowany przez Powiat Radzyński