Jeleń szlachetny (Cervus elaphus) jest jednym z największych ssaków z rodziny jeleniowatych, jakiego można spotkać w lasach naszego kraju. Nie jest łatwo wypatrzeć go w lesie, ponieważ jest zwierzęciem bardzo płochliwym. Posiada dobry węch i słuch, przez co bardzo szybko potrafi zlokalizować zbliżające się zagrożenie.
Charakterystyczną cechą jelenia szlachetnego jest poroże. Występuje ono tylko u samców, zwanych bykami. Co roku, na przełomie lutego i marca, jest ono zrzucane. W jego miejsce, z początkiem wiosny zaczyna wyrastać nowe, większe. Jeleń szlachetny jest zwierzęciem stadnym. Przez większość roku bytuje podzielony na dwie grupy – żeńską i męską. Grupy żeńskich tworzą łanie z cielakami oraz młode samce poniżej czwartego roku życia. Grupom tym przewodzą starsze łanie – tzw. licówki. W skład grup męskich wchodzą byki w podobnym wieku.
Z wiosennej inwentaryzacji zwierząt łownych przeprowadzonej przez Koła Łowieckie wynika, że na terenie Nadleśnictwa Radzyń Podlaski bytuje obecnie 491 jeleni z czego: 162 to byki, 215 łań oraz 114 cieląt. Roczny przyrost populacji na terenie Nadleśnictwa Radzyń określony przez Koła Łowieckie wynosi 142 szt.
Czas na rykowisko
Na początku rykowiska do żeńskich grup dołączają dorosłe byki po czym wyganiają z chmar młode samce zwane „chłystami”. Samce, które dotychczas żyły skrycie w gąszczu ostępów leśnych, wychodzą odważnie na śródleśne łąki, czy też na sąsiadujące z lasem pola w poszukiwaniu partnerek. Powietrze przepełnione jest piżmowym zapachem jeleniego potu. Byki podążają za łaniami w rui, aby zabiegać o ich względy, a później za wszelką cenę bronić swych chmar.
Podczas jesiennego misterium w lesie i jego okolicach rozbrzmiewają koncerty byków. Często bywa jednak tak, że rankiem, gdy ukazują się pierwsze promienie słońca, panującą ciszę przerywa przyprawiający o dreszcze ryk jelenia. Tym pierwszym głosem byk zwany organistą rozpoczyna rykowisko. Zaraz po nim z różnych stron odpowiadają mu inne byki chcące stanąć z nim w konkury o przejęcie chmary.
Jeżeli w pobliże chmary pilnowanej przez byka stadnego zbliży się inny byk, rozpoczyna się misterny rytuał walki o względy łań. Początkowo rywale w tzw. marszu równoległym prezentują swe największe atuty – potęgę sylwetki i poroża oraz swój intensywny zapach. Bywa tak, że już na tym etapie jeden z nich rezygnuje z dalszej rywalizacji.
Jednakże, jeżeli to nie przyniesie efektu, dochodzi do bezpośredniego starcia byków. W trakcie walk ich wieńce krzyżują się i splatają, a niekiedy ostre zwieńczenia poroży zadają bolesne ciosy w tułów rywala. Wygrany byk obejmuje władzę nad chmarą i ma możliwość przekazania swych genów. Przegrany rywal, o ile nie polegnie na polu bitwy, a tak też może się zdarzyć, odchodzi z niczym.
Wraz z końcem rykowiska, byki zaszywają się w swe ostoje. Tam dochodzą do siebie po wyczerpujących godach, podczas których ich masa ciała może spaść nawet o 25%. Po ok. 34 tygodniach od rykowiska pojawia się jego najważniejszy efekt – na świat przychodzi nowe pokolenie jeleni.
To piękne misterium rykowiska możemy podziwiać na przełomie lata i jesieni. Niezmiernie ważnym elementem wpływającym na rozpoczęcie, przebieg i intensywność rykowiska jest pogoda. Najlepsze warunki na koncerty byków i ich godowe tańce są przy chłodnych, bezwietrznych oraz bezdeszczowych nocach.
Anna Zieńczuk, Nadleśnictwo Radzyń Podlaski
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.